Etiket arşivi: başhakem

Voleybol terimleri sözlüğü

Voleybol Terimleri Sözlüğü

adçekme Oyunun başlangıcında oyuncular arasında yarıalan seçimi ve başlama atışı ya da karşılama hakkı için öncelik sağlayan eylem.
Oyun alanını ortadan ikiye bölen ve ortasında yerden yüksekliği 91 cm. olan ipten kafes örgü.
ağ ayakları Aralarına ağın gerildiği, tel ya da çift oyun alanının yan çizgilerinden 91,5 cm. uzaklığa dikilen 1,06 m. yüksekliğinde iki direk.
ağ oyunu Vuruşların çoğunlukla ağ yakınında uçara ve sıyırma vuruşlarla karşılandığı oyun biçimi.
ağ teli Ağ ayakları arasına ağı germeye yarayan en çok 1 cm. çapındaki tel.
alantopu Yerden yüksekliği 0,91 m. olan ağla ortasından ikiye bölünen bir alanda tek ya da çift oyuncuların tokaçla karşılıklı vurdukları ya da çeldikleri topu, belli kurallara göre, karşılanamayacak biçimde birbirlerinin alanına düşürerek sayı kazanmaları temeline dayanan oyun.
alçak uçara Top ağın üst sınırının altında iken yapılan uçara vuruşu.
arka çizgi Alan dikdörtgeninin kısa kenarlarını sınırlayan çizgilerin her biri.
artık alan Çiftlerde oyun içi sayılan ve tekler alanının iki yanında, tek ve çift oyun alanlarının yan çizgileri arasında kalan 1,37 m. enindeki alan bölmeleri.
aşırma Ağa yakın duran karşı oyuncunun üzerinden topu aşırıp arkasına düşürme.
atan Başlama vuruşunu yapan oyuncu.
atan ilerde Sayılar berabere iken başlama atışı yapan oyuncunun ilk sayıyı kazanması durumu.
atılım Doğrudan doğruya sayı kazanmak amacıyla yapılan hamle.
ayak yanlışı Başlama atışı yapan oyuncunun atış sırasında arka çizgiye basması ya da alanın içine girmesi.
başhakem Oyunu yöneten hakemin bir kararı hakkında kurallara uygunluk yönünden çıkabilecek bir anlaşmazlığı sonuca bağlayacak olan hakem.
başlama çizgisi Ağın iki yanında, ağa koşut olarak 6.40 m. uzaklıkta çizilen ve başlama alanını sınırlayan çizgilerin her biri.
başlama orta çizgisi Başlama alanını iki eşit parçaya bölen ve yan çizgilere koşut olarak çekilen çizgi.
berabere Aynı oyun içinde her iki oyuncunun da üç ya da daha çok eşit sayı kazanmış olmaları.
birinci atış Kuralların verdiği iki başlama atışı hakkının ilk kullanılanı.
çapraz vuruş Sağ yarıalandan karşı sağ yarıalana ya da sol yarıalandan karşı sol yarıalana yapılan vuruş.
çift yanlış Her iki başlama atışının da kural dışı olarak yapılması.
çiftler Tarafların karşılıklı ikişer erkek ya da kadın oyuncudan kurulması.
çizgi Oyun alanını bölen, sınırlayan ve belirleyen boyadan şeritlere verilen ad.
dışarda Topun karşı alanı sınırlayan çizgilerin dışına düşmesi.
döne Bir başarı sıralaması yapmak üzere bir çok kişi ya da takım arasında ve her birinin ötekilerle karşılaşması biçiminde yapılan yarışma ya da oyunların tümü.
dönem Oyunun, karşılaşıcılardan birinin altı oyun kazanması ile biten bölümü. Şöyle ki, kazanan oyuncu karşısındakinden en az iki oyun artık kalmış olsun. Yoksa dönem bu durum sağlanıncaya dek sürer.
döngü bk. dönü
dönü Yarışma ve karşılaşmaların sayı, zaman ya da mesafelere göre tekrarlanan birimleri.
geçen vuruş Ağa çıkan karşı oyuncuyu geçmek için yapılan vuruş.
geçirmek Ağa çıkan karşı oyuncunun yanından, engellemesine yer bırakmadan topu geçirerek sayı almak.
geri oyunu Vuruşların çoğunlukla arka çizgi yakınından yapıldığı oyun biçimi.
görmek Karşı oyuncunun yapacağı vuruşu önceden kestirip ona göre durum almak.
hakem Oyunun kurallara uygun olarak yönetilmesinden sorumlu olan ve kararlarına uyulması gereken görevli.
hazırlık çalışması Vücudu yarışmanın gereklerine hazırlama.
ikinci atış Kuralların verdiği iki başlama atışı hakkının, birincisinin yanlış olması halinde, son kullanılanı.
karışık Karşılaşmada tarafların biri kadın öteki erkek olmak üzere ikişer oyuncudan kurulması.
karşılama Topun kurallara uygun olarak karşı alana aktarılması.
karşılayan Başlama vuruşunu karşılayan oyuncu.
karşılayan ilerde Sayılar berabere iken atışı karşılayan oyuncunun ilk sayıyı kazanması durumu.
kesik top Gidiş yönüne ters yönde kendi çevresinde dönen top.
kısa kesik top Karşı alanda ağın hemen dibine düşürülen kesik top.
kısa uçara Karşıdan gelen topu, atanın yetişip karşılayamayacağı biçimde geri çevirmek ve ağın dibine düşürmek için yapılan yumuşak vuruş.
oyun Taraflardan birinin dört sayı kazanmasıyle elde edilen sonuç şöyle ki, kazanan yan öbüründen en az iki sayı artık olsun. Yoksa oyun bu durum sağlanıncaya dek sürer.
sağ vuruş Oyuncunun sağına gelen topa el içi dışa dönük durumda yaptığı vuruş. [Solak oyuncunun soluna gelen topa yaptığı vuruş].
sağ yarıalan Orta başlama çizgisi ve varsayılan devamının sağında kalan bölüm.
sayı Topun kurallara uygun olarak geri çevrilememesi ya da başlama atışının kullanılmaması sonucu tarafların kazancını ya da yitirimini belirleyen birim.
sayı tahtası Sayı durumunun yazıldığı, seyircilerce görülebilecek yere konan levha.
sayılar Oyuncular arasındaki sayı durumu.
sıyırma Çok havadan gelen bir topun baş üzerinden büyük bir güçle vurularak karşıya gönderilmesi.
sol vuruş Oyuncunun soluna gelen topa el sırtı dışa dönük durumda yaptığı vuruş. [Solak oyuncunun sağına gelen topa yaptığı vuruş].
şerit Ağın üst kenarında, içinden germe telinin geçtiği uçkurluk
tekler İki erkek ya da iki kadın oyuncu arasında yapılan karşılaşma.
tekler yan çizgisi Tek oyunu alanının uzun kenar çizgilerinden her biri.
tenis bk. alantopu
tenis alanı bk. alan
tenis topu bk. alantopu.
tokaç Topa vurmaya yarayan, yumurta biçiminde tahta bir çerçeveye gerilmiş bir ağı olan uzunca saplı araç.
tokaç tutuşu Tokaç sapını çeşitli biçimlerde ve yapılacak vuruşa göre kavrayış durumu.
top toplayıcı Her başlama atışından önce alan içindeki topları toplayıp atışı yapacak oyuncuya veren kişi.
uçara Top yere düşmeden yapılan vuruş.
uçara aşırma Karşı taraftan gelen top yere düşmeden yapılan aşırma vuruşu.
uzun vuruş Topu genellikle arka çizgi yakınlarına düşürecek biçimde ve topa gidiş yönünde bir dönme hareketi vererek yapılan vuruş.
vuruş Topa tokaçla vurma.
yan çizgi Alan dikdörtgeninin uzun kenarlarını sınırlayan çizgilerin her biri.
yanlış Başlama atışının kurallara uygun olarak yapılmaması.
yarım uçara Top yerden pek az yükselmişken yapılan vuruş.
yenilen Başlama atışını türlü nedenlerle sayılmaz kılan ve atışın yenilenmesini bildiren hakem kararı.
yüksek uçara Top ağın üst sınırından yüksekte iken yapılan uçara vuruşu.

Basketbol terimleri sözlüğü

Basketbol Terimleri Sözlüğü

adam adama savunma Her oyuncunun karşı takımdan belli bir oyuncuyu tutarak, sayı yapabilme gücünü engellemesi amacını güden bir savunma yöntemi.
adam değiştirme Oyun sırasında birtakımın oyuncu değiştirmesi.
akın bölgesi Bir takımın akın yaptığı çemberin altında, dip çizgisiyle orta çizgi arasında kalan alan.
alçak top sürme Topu, yerden az bir yükseklikte zıplatarak götürme.
aldatma Bir oyuncunun karşı takım oyuncusunu şaşırtmak ve kendi hareketini gizlemek için yaptığı değişik hareket.
ara işareti Hakem ya da bir çalıştırıcı tarafından ara almak için yapılan işarettir. Yere koşut olan sağ elin parmakları altına sol el işaret parmağının dikey olarak konulmasıyla gösterilir.
baskı Tutma görevi alınan karşı takım oyuncusunun hareketini ve sonuç almasını engellemek amacı ile uygulanan yakın savunma türü.
baş üstünden iletme Bir oyuncunun topu yakınındaki takım arkadaşına başının üzerinden geçirerek aktarması.
başhakem Oyunu yöneten iki hakemden anlaşmazlık halinde kararda yetki üstünlüğü olanı.
başüstü atışı (çengel atışı) Sepete yan dönmüş durumda, dışta kalan gergin kolla uzanarak yapılan atış.
beşinci sapkı Kurallara göre, bir oyuncu, bütün bir oyun süresince ceza atışını gerektiren beş sapkı yapabilir. Beşinci sapkıyı yapan oyuncu oyun dışı olur. Beşinci sapkı, bir oyuncunun oyundan çıkmasını gerektiren durumdur.
bilerek sapkı Bir oyuncunun bile bile yaptığı kural dışı davranış. Sorumluluk derecesi bakımından bu biçimde davranışlar oyundan atılmayı gerektirecek niteliktedir.
bozgu Bir oyuncunun teknik bir sapkı yapmasından doğacak ceza.
bölge savunması Oyuncuların belirli bir bölge içinde, karşı takıma kurdukları savunma katı ve yaptıkları savunma hareketi.
çarpma tahtası Ucunda sepetin asılı bulunduğu tahta. Tahta ya da saydam, fakat kırılmaz bir maddeden yapılır. Yerden 2.75 metre yükseklikte olup uzunluğu 1.80, yüksekliği ise 1.20 metredir.
çift elle top aktarma Bir oyuncunun, topu, yakınındaki takım arkadaşına iki eliyle tutarak aktarması.
çifte sapkı Karşı takımlardan iki oyuncunun aynı anda ve karşılıklı olarak birbirlerine yaptıkları kural dışı hareketten doğan ceza.
dalış Topu elinde bulunduran oyuncunun karşı takım savunma katında gördüğü bir açıklıktan çembere doğru giriş yapması.
danışma arası bk. ara
dip çizgisi Oyun alanının çember yönüne rastlayan sınırını belli eden karşılıklı çizgiler.
dönüş Oyuncunun, bir ayağını yerden kesmeden yaptığı dönme hareketi.
dönüş ayağı Dönüş sırasında yerden kesilmeyen ayak.
el kesme Bir oyuncunun, karşı takımdan çembere atış yapanın elini tutarak kural dışı sayı yapmasını engellemesi.
eli bozuk Bir oyuncunun çembere yaptığı atışların düzgün gitmemesi durumu.
engelleme Karşı takım oyuncusunun hareketine engel olma.
hava atışı Hakemin, karşılıklı takımdan iki oyuncunun arasında topu havaya atarak, duran oyunu yeniden başlatması.
hava atışını bozma Hava atışı sırasında, oyunculardan birinin, kural gereğince yapmaması gereken bir hareketi yapması. Bu durumda atışın yinelenmesi gerekir.
kapatma Elinde top olmayan bir oyuncunun ilerlemesine engel olma.
karşılıklı atış Karşılıklı sapkıdan doğan karşılıklı ceza atışı.
karşılıklı sapkı Karşılıklı takımlardan iki oyuncunun, aynı anda birbirlerine karşı yaptıkları kural dışı davranış.
kaydırma Savunmanın belirli bir anında, oyunun güç noktasını birden bire değiştirmek.
kişisel sapkı Bir oyuncunun, karşı takım oyuncusuna değmesi ile olan sapkı. Kural gereğince, bir oyuncu, karşı takım oyuncusunu tutamaz, itemez, yüklenemez, çelmeleyemez.
kural bozma Oyun kurallarına aykırı biçimde hareket etme ve cezayı gerektiren bir davranışta bulunma.
masa hakemleri Oyun sırasında, alan kenarındaki masada yazı kâğıdını yazan, oyunun süresini gösteren kronometreyi kullanan ve 30 saniyelik süreyi saptayan hakemlere verilen ad.
orta çentik Oyun alanını ortadan iki eşit bölgeye ayıran çizgi.
orta yuvarlak Alanın tam orta yerinde ve orta çentik’in üzerindeki, yarı çapı 1.80 metre olan yuvarlak. Bu yuvarlak, alanın tam göbeğini işaret eder.
otuz saniye Bir takımın, topu eline geçirdiği andan başlayarak sayı yapmaya girişmesine dek sınırlandırılmış süre. Bu süre içinde sonuç alamayan takım topu yitirmiş sayılır.
otuz saniye hakemi Otuz saniyelik süreyi tutmakla görevli hakem. Bu hakem masada özel bir saatin başında oturarak bu süreyi izler.
otuz saniye lambası Çarpma tahtasının üzerinde bulunan ve 30 saniyelik süreyi işaret eden renkli ampuller.
oyalama Topu elinde bulunduran takımın, zaman kazanmak için yaptığı oyalayıcı hareketler.
oyun saati Oyunun süresini saptayan ve görevli bir hakem tarafından işletilip durdurulan kronometreli özel saat.
ölü an Kuralların gerektirdiği anlarda ve durumlarda, hakemin işaretleriyle oyunun ve oyun saatinin durdurulması anı.
ölü top Kuralların gerektirdiği 7 durumda topun oyun dışında kalması.
örme Topu en yakınındaki arkadaşına aktaran oyuncunun, bu arkadaşı ile karşısındaki karşı takım savunma adamının arasından geçmesi ve davranışını birkaç kez yinelemesi.
perdeleme Bir oyuncunun, arkadaşının sayı yapmasını kolaylaştırmak amacı ile, bunu önlemek isteyen karşı takım oyuncusunun hareketini, ona dokunmadan kısıtlaması.
saat hakemi Oyun süresini saat ile saptamakla görevli hakem.
savunma bölgesi Bir takımın akın bölgesi dışında kalan alanı.
sayı göstergesi Oyunun oynandığı salonda bulunan ve masa hakemleri tarafından kullanılan elektrikli sayı göstergesi. Elektrikli sayılar oyunun sonucuna göre yönetilir.
sayı hakemi Oyun sırasında yapılan sayıları, atılan serbest atışları ve kişisel sapkıları yazı kâğıdına yazmakla görevli hakem.
sayı kâğıdı Basketbol oyununda, hakemin, oyuncuların isimlerini, yaptıkları sapkıları, attıkları sayıları yazdığı ve oyundan sonra hakemlerle takım kaptanlarına imzalattığı resmî kâğıt.
sayıya giden atış Bir oyuncu, sayıya gidecek atış yaparken karşı takım oyuncularından biri tarafından engellenirse, bu sayıya giden atış olarak kabul edilir ve hakemler tarafından sapkıyı yapan oyuncunun takımı zararına 2 serbest atış cezası verilir.
sepet Sepettopunda sayı yapılacak yer. Bu, 0,45 metre çapında demir bir çember olup altında bir ağ asılıdır. Çember ile ağ bir sepet biçimindedir. Sepettopu oyununu bulan Amerikalı Profesör James Naismith, oyunu, önce öğrencilerine kâğıt sepetleriyle oynattığın
sepete atış Bir oyuncunun sayı yapmak amacıyla topu sepete doğru atması.
sepettopu Beşer kişilik iki takımla oynanan bir oyundur. Her iki takımın amacı topu karşı takımın sepeti içine atmaktır.
sepettopu alanı Sepettopu oyununun oynandığı alan. Bu alan kapalı bir salonda olduğu gibi açık havada da bulunabilir. Dikdörtgen biçiminde, engelsiz sert bir yüzey olup çizgileri iç kenarlarından ölçüldüğünde, uzunluğu 26, genişliği ise 14 metredir.
serbest atış Bir oyuncunun, karşı takım oyuncusuna karşı, kural dışı davranışından ötürü takımı zararına verilen ceza atışı. Bu atış, kendisine kural dışı davranışta bulunulan oyuncu tarafından, karşı takımın sepetine doğru yapılır. Bu atış sırasında karşı takım oyunc
serbest atış bölgesi Serbest atış yapılırken oyuncuların duracakları yeri sınırlayan bölge.
serbest atış çizgisi Serbest atışın yapılacağı yeri gösteren 3.60 metrelik çizgi. Bu çizgi, dip çizgisine 5.80, sepete ise 4.60 metre uzaklıktadır. Atışı yapacak oyuncu bu çizginin üzerinde durmak zorundadır.
sınır çizgileri Oyun alanını sınırlayan 26 metre uzunluğundaki karşılıklı çizgiler. Oyun bu sınırların içinde oynanır. Sınır çizgileri, dip çizgileriyle oyun alanını dört yandan kuşatır.
sınırlı bölge Dip çizgileri, serbest atış çizgileri ve dip çizgilerinin orta noktalarına 3 metre uzaklıktan başlayıp, bu çizgilerle serbest atış çizgilerini birleştiren çizgilerin sınırladığı alan.
son beş dakika Oyunun son beş dakikası. Bu süre içinde yapılan sapkılar, ayrıksız olarak çift serbest atış ile cezalandırılacağından, oyunda özel bir önem taşır.
top Sepettopu oyununda, oyuncuların sayı yapmak için kullandıkları küre biçimindeki oyun aracı. Deri, sentetik bir nesne ya da lastik bir kılıf ile kaplı ve içi hava dolu bir lastik balon olup, çevresi en az 75 santim, ağırlığı ise en az 600, en çok 650 gramd
top açma (baskın) Karşı takımın akınını kestikten ya da sayı yitirmeden sonra, ele geçen topla, onların savunma düzeni almalarından önce ileri fırlayan bir oyuncu ile sayı yapma.
top oyunda Alan dışına çıkan topun, bir oyuncu elinden tekrar alana sokularak oyunun yeniden başlaması.
top sürme Bir oyuncunun, topu tek elle yerde zıplatarak, karşı takıma kaptırmadan yer değiştirmesi.
top taşıma Bir oyuncunun, elinde top olduğu halde, yerde zıplatmadan, bir adımdan fazla yürümesi. Bu kural dışı davranış olduğundan hakem oyunu durdurarak topu karşı takıma verir.
topla durma Karşı takımın çemberine doğru top sürerek ilerliyen oyuncunun birden duruvermesi.
topla giriş Bir oyuncunun, topla ilerlerken ya da dururken, savunan tarafın bıraktığı boşluklardan sepete doğru birden dalışı.
topsuz giriş Kendisinde top bulunmayan bir oyuncunun, pas alacak gibi bir aldatma ile karşı çembere doğru hızla koşması.
tutma Karşı takımın bir oyuncusunun kımıldamasına engel olacak şekilde, bedenle yapılan abanma hareketi.
tutulmuş top Karşı takımlardan iki oyuncunun, aynı anda topu sıkıca tutarak paylaşamamaları ve topun ikisinin elleri arasında kalışı. Bu durumda hakem bu iki oyuncu arasında hava atışı yapar.
tüm baskı (yakından savunma) Bir takımın, baskı yönetimini tüm alanda, ya da belli bir bölgede uygulayarak yakın ara ile yaptığı savunma.
uzak duruş Bir savunma oyuncusunun, tuttuğu karşı takım oyuncusunu, daha elverişli yerde bulunan birine pas vermesini engellemek için, uzaktan izlemesi.
uzanış Oyuncuların, çember altında topu kapmak için yaptıkları zıplama hareketi. Bu, özellikle çarpma tahtasına çarpıp geri gelen toplar için yapılır.
uzatma Elemeli oyunlarda, kazananı ve yeniği belli etmek gerektiğinden, olağan süresi eşit sayılarla biten bir oyunun, onar dakikalık iki bölüm halinde uzatılması.
üç saniye Akın yapan takımın oyuncuları, karşı takımın serbest atış bölgesi içinde üç saniyeden çok hareketsiz duramazlar. Bu üç saniyelik süreyi belli eden kural, bu adla anılır.
verkaç (vergit) Bir oyuncunun topu takım arkadaşına aktardıktan sonra, ondan yine geri alması için daha elverişli bir yere topsuz giriş yapması.
yardımcı hakem Alandaki iki hakemden, başhakeme yardımcı olanı. Onun verdiği kararlar da kesindir. Ancak iki hakem arasında bir anlaşmazlık olduğunda, başhakemin kararına bakılır.
yedekler Oynayan oyuncuların dışında kalan oyuncular.
zıplatarak aktarma Topun, savunma oyuncusuna kaptırılmadan zıplatılarak takım arkadaşına aktarılması.
zıplayarak atış Bir oyuncunun zıplayarak topu sepete doğru atışı.