Chandrasekhar limiti |
Bir beyazcüce yıldız için maksimum kütle ( 1,4 Güneş kütlesi ). |
Çekim kuvveti |
Bakınız kütlesel çekim. |
Çevren |
Ufuk düzlemi. |
Çift yıldız |
Birbiri çevresinde dolanan iki yıldız. Bilinen yıldızların yarısı kadarı bu tür ikili ya da daha fazla üyeli gruplar halindedir. |
Değişen yıldız |
Parlaklığı zamana bağlı olarak değişim gösteren yıldız. |
Deklinasyon |
Bakınız dik açıklık. |
Dış gezegenler |
Yörüngesi yer yörüngesinin dışında kalan gezegenler.( Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüto ) |
Diferansiyel dönme |
Bir gökcisminin a) Yüzeyinde farklı enlemlerin, b) İçinde farklı katmanların farklı hızla dönmesi. |
Dik açıklık |
Deklinasyon Gökyüzünde bir noktanın gök ekvatorundan açısal uzaklığı. |
Dikine hız |
Çapsal hız bakınız radyal hız. |
Doğmayan yıldız |
Günlük hareketinde ufkun üstüne çıkmayan yıldız. |
Doğu noktası |
Güneş diskinin merkezinin 21 Mart ve 23 Eylül’ de ufuktan doğduğu nokta. |
Doğu uzanımı |
Gökküresi üzerinde, Güneşin doğusundaki bir gezegenin Güneş’ e olan açısal uzaklığı. |
Dolanma |
Bir cismin, bir nokta yada başka bir cisim çevresinde yaptığı yörünge hareketi. |
Dolanma dönemi |
Bir kez dolanma için gerekli zaman. |
Dolunay |
Uzanım açısının 180 derece olduğu Ay evresi. Görünen Ay yüzeyinin Güneş ışığıyla tamamen aydınlatıldığı evre. |
Doopler etkisi |
Işık kaynağı gözlemciye göre veya gözlemci kaynağa göre uzaklaşıyor yada yaklaşıyor ise kaynaktan gelen ışınımın dalgaboyu veya frekansındaki değişim. Bakınız kırmızıya kayma ve maviye kayma. |
Dönence |
Tropik. Güneş’ in görünen hareketinde dikaçıklığın en büyük ve en küçük olduğu yerler. Güneş’ in gün dönümü zamanlarında gökyüzünde bulunduğu yerler. Yaz dönencesi 21 Haziran’ da, kış dönencesi 21 Aralık’ ta olur. |
Düğüm noktası |
Yörünge hareketi yapan bir gökcismine ait yörüngenin ekliptiği veya yörünge merkezinden geçen ve bakış doğrultusuna dik olan düzlemi kestiği iki noktadan biri. |
Düğümler çizgisi |
İniş ve çıkış düğümlerini birleştiren doğru. |
Dış kavuşum |
Bir dış gezegenin ve Yer’ in, Güneş’ in iki yanında bir doğrultuya gelmesi. Gezegenin uzanım açısının 180 derece olması durumu. |
Eğim açısı |
Bir gökcismine ilişkin yörünge düzleminin, ekliptiğe yada bakış doğrultusuna dik düzleme yada belirlenmiş herhangi bir düzleme göre yaptığı açı. |
Ekinoks |
Bakınız ılım. |
Ekliptik (tutulum) düzlemi |
Güneş’ in gökyüzünde yıllık görünür hareketinin oluşturduğu çember. |
Ekvator (eşlek) düzlemi |
Yer merkezinde dönme eksenine dik olan düzlemin Yer yuvarlağı ile arakesiti. |
Elektromanyetik tayf |
Tüm dalga boylarındaki elektromanyetik ışınımların oluşturduğu tayf. |
Elongasyon |
Bakınız uzanım açısı. |
Enlem |
Bir küre üzerinde bulunan herhangi bir noktanın temel düzlemden açısal uzaklığı. Seçilen küre ve temel düzleme göre değişik isimler alır. Örneğin Coğrafya enlemi, ekliptik enlem, Gökada enlemi v.b. |
Eşlek |
Ekvator. |
Etkin sıcaklık |
Bir ışık kaynağının birim yüzeyinden birim zamanda saldığı enerjiye eşit enerji salan bir karacismin sıcaklığı. |
Evre |
Tekrarlı olaylarda bir dönem içindeki her bir noktanın konumu. |
Evrim yolu |
Bir yıldızın sıcaklık ve ışınım gücünün zamanla değişerek Hertzsprung – Russell ( H – R ) diyagramında oluşturduğu çizgi, izlediği yol. |
Fon (arka alan) ışınımı |
Yıldızlar arası bulutlardan ve çok uzak galaksilerden gelen zayıf yaygın ışınım. |
Fotoelektrik olayı |
Işığa duyarlı bir yüzeye fotonlarla vurarak oradan elektron sökme olayı. |
Füze |
İtiş gücü, bir yanıcı ve bir yakıcı maddenin sürekli yanmasıyla oluşan ve boşlukta momentumun korunumu prensibine göre hareket eden araç. |
Frenleme ışınımı |
Serbest parçacık hareket ederken yoğun bir ortama girerse ivmeli olarak yavaşlar. Yani frenlenir ve ışınım yayar. |