Etiket arşivi: forwarding

F ekonomi terimleri sözlüğü

Fabianizm
İngiltere’de mutedil sosyalizm. 1884 yılında İngiltere’de kurulan Fabian Derneği tarafından geliştirilip, 20. yüzyılın başlarında İngiliz İşçi Partisi’nin oluşumuna önemli katkıda bulunan, partinin kurulmasıyla da onun içinde eriyen, toplumu devletçilik ve ahlakçılık ilkelerine dayanarak yeniden düzenlemeyi amaçlayan reformcu siyasal doktrindir. Sosyalist düşünceleri eğitimli kişiler arasında yaymayı amaçlar. Sosyalizme devrim yoluyla değil bir evrim süreci sonunda ulaşılacağını savunur.

Fabrika sistemi
Malzemelerin bir yerde toplanmasını, bağlı sermayeyi ve işgücü topluluğunu gerektiren bir imalat sistemi. Fabrika üretiminin gelişmesi ve büyük ölçüde dağınık ev imalatının yerini almasının nedenleri çok çeşitlidir. Bir yandan hammaddelerin ve bitmiş ürünün dağıtım maliyetleri azaltılırken diğer yandan ölçek avantajlarından yararlanmayı sağlayan iktisadi etkinlik, makine kullanımına imkan veren teknik etkinlik, çaba pazarlığının disiplinli biçimde denetlenmesinin kapsamını artıran yönetsel etkinlik gibi, işletmenin sahibi ya da denetçiler açısından üç etkinlik elde etme türü görülmektedir.

Factoring
Müşteri (şirket) alacaklarının factor denilen gerçek ya da tüzel bir kişi tarafından bedeli peşin ödenerek satın alınmasıdır. Mal ve hizmet satışı yapan bir ticari işletmenin vadeli alacaklarının factor denilen bir mali kuruluş tarafından alacaklıya rücu hakkı olmaksızın satın alındığı finansal hizmettir.

Factoring Ücreti
Sağlanan finansman hizmeti karşılığı alınan bedeldir. Para piyasası koşullarına göre belirlenir. Türk Lirasında günlük para piyasasına, ihracatta ise döviz faiz oranlarına paralel seyir izler. Not : Yurtiçi İşlemlerde komisyon ve factoring ücreti sadece BSMV’ye tabidir.

Faiz
Ödünç olarak verilen paranın kira karşılığı; kapitalizme göre üretim faktörlerinden biri olan sermayeyi belirli bir dönemde kullanmanın bedeli.

Faiz Ödemeleri
Bu veriler Hazine, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, döviz pozisyonu tutan bankalar ve yurtdışından kredi alan diğer kuruluşlara ait borçların faiz ödemelerini kapsar. Bütçede eksi kalemdir.
FAİZ KARŞILAMA GÜCÜ
işletmenin finansman giderleri öncesi oluşan faaliyet kari ile finansman giderlerini ne ölçüde karşılayabildiğini gösterir. Dönem Kari-Finansman Giderleri / Finansman Giderleri formülü ile hesaplanır

Faiz Dışı Bütçe Dengesi (Primary Balance)
Bütçeden gerçekleştirilen faiz ödemeleri hariç tutularak ulaşılan bütçe dengesidir.

Fakirleştiren büyüme
Ekonomik büyüme belli şartlar altında dış ticaret hadlerinin bozulmasına neden olabilir. Ancak bu bozulma sonucu gelen kayıp büyümenin reel gelirde yarattığı artıştan büyükse ekonomik büyüme ülkeyi giderek fakirleştiriyor demektir. Fakirleştiren büyüme, ihraç malları fiyat endeksinin giderek açılan bir biçimde ithal malları fiyat endeksinin gerisinde seyretmesinin yol açtığı kaybın, ihracatın miktar olarak artırılmasıyla giderilemeyeceğini gösterir.

Fakirlik çemberi
Fakir ülkelerde düşük olan gelirin, tasarruf ve yatırımların üretim artışını yavaşlatmasıyla oluşturduğu kısır döngü

FAO (Food and Agricultural Organization) Gıda ve Tarım Teşkilatı.
Birleşmiş Milletler bünyesindeki uzmanlık kuruluşlarından biridir. 16 ekim 1945’de Kanada’da kurulmuştur. Türkiye 1947’de üye olmuştur. Merkezi Roma’dadır. İyi beslenme, tarımsal gelişme, tarımsal üretimin artırılması, konuyla ilgili projelerin mali ve teknik açıdan desteklenmesi, beslenme ve tarımla ilgili bilgilerin toplanması, yiyecek maddelerinin dağıtımının sağlanması, deniz ve orman ürünlerinin değerlendirilmesi konularında çalışmalar yapar.

FAS (Free Alongside Ship)
Gemi doğrultusunda teslim, Rıhtımda teslim, geminin yanına teslim; bütün masrafların alıcıya ait olduğu teslim şekli

FCA
Taşıyıcıya teslim

Fasit daire teorisi
Kısır döngü kuramı; azgelişmişlik sürecinde devamlı olarak kendini tekrar etme ve her defasında yine başlangıç noktasına dönme. Düşük gelirler, düşük tasarruf ve talep, düşük yatırım düzeyi, yetersiz sermaye oluşumu, düşük verimlilik, düşük gelir düzeyi, bu kısır döngüyü oluşturan etkenlerdir. Bu durumda kalkınmanın önü tıkanmaktadır

Fason ihracat
Dış ülkelerdeki firmaların siparişi üzerine belli normlara göre imal edilen malların, siparişi veren firmalara ihracı

Fason üretim
Hammaddelerin işveren tarafından sağlandığı parça başına ücretle yapılan üretim

Fatura
Satılan bir malın miktarını, çeşidini, niteliklerini, markasını, fiyatını ve satış bedelini göstermek üzere satıcı tarafından tanzim edilip alıcıya verilen belgedir. Faturaları; (1) Proforma fatura, (2) Orijinal fatura, (3) Konsolosluk faturası, (4) Navlun faturası, (5) Değişik satış şekillerine göre tanzim edilen faturalar olmak üzere sınıflandırmak mümkündür.

Fayda
Kullanma değeri; kullanılan bir şeyin verdiği olumlu sonuç; belirli bir mal ya da hizmetin tüketilmesi ile sağlanan yarar ya da tatmin. Ekonomi dilinde “kullanma değeri”ni dile getirir. Klasik ekonomistler mal ve hizmetlerin ihtiyaçları giderme özelliğine “yarar” adını vermiştir. Özünde psikolojik bir kavram olduğundan ölçülmesi pek mümkün görünmemektedir. Bir mal ya da hizmetin ancak “faydalı” ya da “faydasız” olduğundan söz edilebilir. Ancak faydanın ölçülebileceğini ileri sürenler (kardinal faydacılar) de vardır. 18. yüzyılda faydanın anlamı, en büyük mutluluk ilkesi olmuştur

Faydacılık
Bütün sosyal ve siyasal kurumların amacının, toplumun refahı ve mutluluğu olması gerektiğini ileri süren ve fazileti faydalı olmakta arayan ekonomik görüş

FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) Federal Mevduat Sigorta
Kuruluşu. Amacı ABD’deki bankaların mevduatını mevcut yasalar çerçevesinde teminat altına almaktır.

FED (Federal Reserve Bank) ABD Merkez Bankası.
İlkenin parasal istikrarını korumak amacıyla 23 aralık 1913 yılında Kongre’nin çıkardığı bir yasayla kurulmuştur. Uzun yıllar, özellikle tarım sektöründeki kredi talebini düzenleme işlevi görmüş ancak büyük buhran sırasında sistemin ciddi bir krizi kaldıramayacak güçte olduğunun ortaya çıkmasının ardından Başkan Roosevelt 1935 yılında bugünkü anlamında modern merkez bankasını kurarak onu geniş yetkilerle donatmıştır.

Federal Fon Oranları (Federal Funds Rate)
Amerika Birleşik Devletleri’nde finansal kurumların gecelik bazda borçlanmalarını gerçekleştirdikleri piyasa faiz oranıdır. Para politikası uygulamasında temel gösterge niteliğinde olduğundan ABD Merkez Bankası’nın yakın gözetimi altındadır. ABD Merkez Bankası bu piyasada oluşan günlük “Federal Funds Rate” lerin kendi açıkladığı orana uygun seyretmesi amacıyla açık piyasa işlemleri yoluyla piyasadaki günlük rezerv (kullanılabilir fon) miktarını ayarlar. Örneğin, bu piyasada oluşan faizler kendi hedef oranın altında ise, diğer bir deyişle piyasada fon fazlası varsa, bu miktarı açık piyasa işlemleri ile piyasadan çeker.

Fesih
Ortaklık faaliyetlerinin esas sözleşme şartlarına bağlı olarak ya da kanunlarda belirtilen şartlardan birinin gerçekleşmesi halinde sona erdirilmesidir. Sözkonusu durum gerçekleştiğinde Ortaklık hisse senetleri Borsa kotundan da çıkarılır.

Feodalizm
Orta Çağ Avrupası’nda büyük toprak sahipliğine ve toprağa bağlı köylülerin emeğine dayanan ekonomik düzen; küçük köylü üretiminin piyasa dışı mekanizmalarla bir toprak beyliği sınıfına veya devletine aktarılmasına dayalı kapitalizm öncesi bir üretim tarzı

Fidüsyer para
Değerli maden karşılığı bulunmaksızın tedavüle çıkarılan, itimada dayalı banknotlar, itibari para, saymaca para

Filyal
Bağlantılı şirket; şirkete mal ya da hizmet sağlama, ürünlerin ticaretini ya da reklamını yapma, çeşitli yollarla söz konusu şirketin politikalarını yürürlüğe koyma ve onunla yakın işbirliği içinde çalışma doğrultusunda anlaşma yapan bir kuruluş

FIO (Free In and Out)
Yükleme ve boşaltma masrafları hariç. Bu masrafların navlun ücretine ilaveten ödenmesi gerekir.

FİNANSMAN GİDERİ KARŞILAMA ORANI
Bir şirketin faaliyet kari artı net faaliyet kalemleri finansman giderlerini ne oranda karşıladığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse şirketin durum o kadar iyidir.

FİNANSMAN BONOSU
Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları teminatsız senetlere verilen isimdir.

FİNANSAL RASYOLAR
Rasyo iki değerin birbirine oranı anlamına gelir. Finansal rasyolar ise şirketlerin mali tablolarındaki kalemlerin birbirine oranlanmasını ifade eder. işletme faaliyetlerinin ortaya çıkardığı fon ihtiyacının saptanması, işletmenin finansal yapısının ne derece sağlam olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla kullanılan analiz araçlarından birisidir.

Fiyat
Bir mal ya da hizmetin, başka bir mal veya hizmetle değişim oranı

Fiyat Adımı
Her hisse senedi fiyatı için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir.

Fiyat Endeksleri
Hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişimleri dikkate alarak hesaplanan endekslerdir.

Fiyat İstikrarı
Para politikasının uzun dönemli temel amaçlarına (büyüme ve istihdam) yönelik olarak ekonomik birimlerin karar alma süreçlerinde etkili olmayacak ölçüde düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranını ifade eder

Fiyat Karteli
Firmaların hukuki varlıkların korunması koşuluyla ürettikleri malların fiyatlarını saptama konusunda birlikte hareket etmeleri

Fiyat Kotasyonu Vermek
Piyasa yapıcının görevli olduğu sermaye piyasası aracında seans sırasında ilan ettiği alış ve satış fiyatıdır.

Fiyat Marjı/Fiyat Aralığı
Her hisse senedi için, seans içinde önerilebilecek en düşük ve en yüksek fiyatlar o hisse senedi için fiyat marjını oluşturur. Mevcut uygulamada bu limitler baz fiyatın % 10 altı ve üstüdür.

Fiyat Önceliği
“Hisse Senetleri Piyasası’nda daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirlerinin, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder.”

Fiyat Ve Nakliye
Mallar için verilen fiyatın ve nakliye ücretinin belirlenen toplam fiyata dahil olduğunu belirten terimdir.Alıcı da buna göre sigorta ücretini yatırır.

Fiyat Tüketim Eğrisi
Malların veya hizmetlerin fiyatlarının değişmesi halinde tüketicinin kendisine en yüksek tatmini sağlayacak mal ya da hizmetlerin bileşimlerinin geometrisi

Fizibilite
Tatbik imkanı, yapılabilirlik, önerilen veya mevcut olan bir plan veya projenin teknik, ekonomik ve mali açıdan yapılabilirliğinin ve gerçekliğinin araştırılması.

Fiziki Muayene
Eşyanın gümrük muayene memurları veya muayeneye yetkili diğer görevliler tarafından fiziksel özelliklerine göre yapılan muayenesidir

Fizyokratlar
Yeryüzünde kendiliğinden işleyen doğal bir düzen bulunduğunu e devletin temel rolünün bu düzeni korumak olması gerektiğini savunan, 18. yüzyılda yaşamış Fransız iktisatçılar

FOA (Free on Aircraft)
Uçağa teslim

Fob (Free On Board)
Uluslararası taşınan malların taşınacakları taşıt (alıcı için veya alıcı tarafından ayarlanmış olabilir)üzerine yüklenme ücretlerinin daha önce belirlenmiş olan fiyata dahil olduğunu belirten ücretlendirme terimidir.

FOQ (Free On Quai)
Rıhtımda teslim. Alıcı tarafından belirtilen rıhtıma malın satıcı tarafından teslimi yükümlülüğünü içeren bir anlaşmadır. Rıhtıma teslim anına kadar olan giderler satıcıya ait olup, bu giderlerin tümü FOQ fiyata dahildir.

Fon
Para, mal, şirket sermayesi, kaynak, bir faaliyetin gerçekleştirilmesi için ayrılmış para, (1) yatırım şekli olarak düşünülen ulusal borç miktarı, (2) sermayeye çevirmek, belli bir faizle sürekli borç durumuna getirmek, yatırım yapmak

Fonlama
Özkaynaklarını kullanarak kaynak sağlama yöntemidir. Senet ihraç edilmesidir. Şirketler, borç alarak ya da özkaynaklarını kullanarak kaynak sağlarlar.

FOR (Free On Rail)
Trende teslim, adı geçen istasyonun rayına teslim. Alıcı tarafından belirtilen yükleme istasyonuna malın satıcı tarafından teslimi yükümlülüğünü içeren anlaşma. İstasyona teslim anına kadar olan giderler satıcıya aittir ve bu giderlerin tümü FOR fiyata dahildir. Özellikle canlı hayvan alışverişlerinde kullanılan bir teslim yöntemidir.

Forfaiting
Latincede alacak hakkının kayıtsız ve şartsız olarak teslim edilmesi anlamındadır. Vadeli mal ve hizmet ihracatından doğan ve belirli bir ödeme planına bağlı olarak tahsil edilecek olan alacakların daha önce bu hakkı elinde bulunduranlara rücu edilmeksizin (kayıtsız şartsız ve vazgeçilmez olarak), bir banka veya bu alanda uzmanlaşmış bir finans kuruluşu (forfaiter) tarafından satın alınarak iskonto edilmesidir. Uygulamada forfaiting işlemi yatırım mallarını kapsamaktadır. 1950’li yıllarda ABD ve Avrupalı ülkelerin SSCB ile dış ticaretlerinde doğdu. Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkelerinde yaygınlaştı.

Form B
İsviçre bankalarının gizli hesaplara verdiği ad. 3 mayıs 1991’de İsviçre hükümeti tarafından alınan bir kararla bu uygulamadan vazgeçilmiştir.

Forward
İleri tarihli işlemler anlamındadır. Belli bir kıymetin önceden belirlenmiş bir fiyattan yine önceden belirlenmiş bir tarihte teslim edilmesini öngörür. İşlemler, genellikle organize piyasalarda değil, alıcı ve satıcının karşı karşıya gelmesi ile tarafların ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleştirilir. Döviz, menkul kıymet, mal gibi alım-satıma konu araç üzerinden düzenlenebilen bu tür kontratlar fiyat riskini bertaraf etmenin yanısıra spekülatif amaçlara da yönelik olabilir

Forward-Forward
Sözleşmeye konu olan örneğin bir para piyasası işleminde vade, faiz ve miktar gibi unsurlar üzerinde bugünden anlaşılan, ancak ileri bir tarihte başlayacak ve daha ileri bir tarihte sona erecek işlemleri ifade eder. Bu kotasyon 3 ay sonra başlayacak 3 ay vadeli bir işlemi (işlem vadesi 6 ay) ifade eder.

FORWARD İŞLEMLERİ
Döviz piyasalarında gerçekleştirilen vadeli işlemlerdir. Para birimlerini gelecekteki bir tarihte değiştirilmek üzere yapılan kontrata dayanır.

FOT (Free On Truck)
Kamyona teslim; alıcı tarafından belirtilen kamyona satıcı tarafından teslimi yükümlülüğünü içeren anlaşma. Kamyona teslim anına kadar olan giderler satıcıya ait olup, bu giderlerin tümü FOT fiyata dahildir.

Free shop
Gümrüksüz satış mağazaları. Genellikle havaalanı ve limanlarda kurulan dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarının satıldığı mağazalar

Friedman’cılık
Süper kapitalizm, enflasyonu parasal nedenlere bağlayan ve enflasyonla mücadelede sıkı para politikasının başarılı olacağını ileri süren görüş. Friedman’a göre enflasyonla mücadelede talebin sınırlandırılması için doğrudan doğruya para politikası önerilir. Mücadelede parasal düzenlemeler gibi dolaylı yollara önem verilir.

franchise, franchasing
(1) hükümet tarafından verilen imtiyaz veya muafiyet, (2) ortak işletmecilik, mümessillik, bir markanın isim hakkının alınması, bir üretici ya da hizmet sunucu ile bir kuruluş arasında, ürün ya da hizmetin genellikle sınırları belirlenmiş bir yörede pazarlanması yolunda varılan anlaşma

Future
İleri tarihli işlemler anlamındadır. Belli bir kıymetin önceden belirlenmiş bir fiyattan yine önceden belirlenmiş bir tarihte teslim edilmesini öngörür. Forward piyasalardan farkı, organize piyasalarda standartlaştırılmış (bir kontratın miktarı, kontratların piyasaya çıkış tarihleri, marjin adı altında bir teminat sistemine sahip olunması gibi) kontratlar üzerinden işlem görmesidir. Spekülatif amaçlı yapıldığında, teorik olarak sonsuz kar ve zarar ihtimali vardır.

FUTURES işlemleri
Döviz, hazine bonosu, tahvil gibi değerlerin belli bir tarihte ve belli bir fiyattan alma veya satma sözleşmesidir.